Ảnh: Đảng bộ xã Bình Sa tổ chức hội nghị quán triệt các văn bản của cấp trên và đưa thông tin về cơ sở
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “Muôn việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém”, Người đặc biệt coi trọng công tác cán bộ, đặc biệt là cán bộ lãnh đạo, quản lý và luôn đặt công tác này lên vị trí hàng đầu trong xây dựng Đảng và Nhà nước. Trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc”, đề cập đến việc lựa chọn cán bộ, Người nhấn mạnh phải có 4 tiêu chuẩn sau đây:
1. Những người đã tỏ ra rất trung thành và hăng hái trong công việc, trong lúc đấu tranh.
2. Những người liên lạc mật thiết với dân chúng, hiểu biết dân chúng. Luôn luôn chú ý tới lợi ích của dân chúng. Như thế thì dân chúng mới tin cậy cán bộ và nhận cán bộ đó là người lãnh đạo của họ.
3. Những người có thể phụ trách giải quyết các vấn đề trong những hoàn cảnh khó khăn… Người lãnh đạo đúng đắn cần phải: Khi thất bại không hoang mang, khi thắng lợi không kiêu ngạo. Khi thi hành các nghị quyết kiên quyết, gan góc không sợ khó khăn.
4. Những người luôn giữ đúng kỷ luật”.
Thấm nhuần tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ, Đảng ta luôn xác định cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng. Xây dựng đội ngũ cán bộ, trong đó có cán bộ lãnh đạo, quản lý là công việc hệ trọng của Đảng, phải được tiến hành thường xuyên, thận trọng, khoa học, chặt chẽ và hiệu quả. Nghị quyết số 03-NQ/TW, ngày 18/6/1997, của Hội nghị Trung ương 3 khóa VIII, “Về chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tiếp tục xây dựng Nhà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong sạch, vững mạnh” đã đề ra “Tiêu chuẩn cán bộ trong thời kỳ mới”. Theo đó, bên cạnh yêu cầu phải đáp ứng tiêu chuẩn chung của mọi cán bộ, thì cán bộ lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, đoàn thể nhân dân phải: “Có bản lĩnh chính trị vững vàng trên cơ sở lập trường giai cấp công nhân, tuyệt đối trung thành với lý tưởng cách mạng, với chủ nghĩa Mác - Lê nin và tư tưởng Hồ Chí Minh. Có năng lực dự báo và định hướng sự phát triển, tổng kết thực tiễn, tham gia xây dựng đường lối, chính sách, pháp luật; thuyết phục và tổ chức nhân dân thực hiện. Có ý thức và khả năng đấu tranh bảo vệ quan điểm, đường lối của Đảng, chính sách và pháp luật của Nhà nước. Gương mẫu về đạo đức, lối sống. Có tác phong dân chủ, khoa học, có khả năng tập hợp quần chúng, đoàn kết cán bộ. Có kiến thức về khoa học lãnh đạo và quản lý.
Để tạo chuyển biến mạnh mẽ về công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XI “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” đã đề ra yêu cầu phải tập trung cao độ để lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tốt ba vấn đề cấp bách, trong đó có việc “xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy, chính quyền trong mối quan hệ với tập thể cấp ủy; tiếp tục đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng”. Vấn đề về vai trò, trách nhiệm, thẩm quyền người đứng đầu cấp ủy, chính quyền trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng tiếp tục được làm rõ trong Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XII “Về tăng cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng; ngăn chặn, đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, những biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ”; Quy định số 08-QĐi/TW, ngày 25/10/2018, của Ban Chấp hành Trung ương, “Về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên, trước hết là Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Ban Bí thư, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương”. Đến Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, quan điểm về xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược và người đứng đầu được Đảng ta xác định: “Xây dựng đội ngũ cán bộ, trước hết là người đứng đầu có bản lĩnh chính trị vững vàng, có đạo đức trong sáng, năng lực nổi bật, dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, dám hành động vì lợi ích chung, có uy tín cao và thật sự tiên phong gương mẫu, là hạt nhân đoàn kết. Xây dựng quy định về thẩm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu trong công tác cán bộ và quản lý cán bộ; thực hiện tốt quy định về kiểm soát quyền lực trong công tác cán bộ, chống chạy chức, chạy quyền”.
Những chuyển biến tích cực trong việc thực hiện và phát huy vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền
Văn kiện Đại hội XIII của Đảng nêu rõ, trong nhiệm kỳ qua, “việc đổi mới phong cách, lề lối làm việc của các cơ quan lãnh đạo Đảng từ Trung ương tới cơ sở có bước tiến bộ. Coi trọng việc phát huy vai trò, trách nhiệm của các tổ chức đảng, đảng viên, nhất là người đứng đầu cấp ủy, tổ chức đảng, cơ quan nhà nước và các tổ chức chính trị - xã hội”. Trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền ngày càng thể hiện rõ vai trò tiền phong, gương mẫu trong việc tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất, đạo đức cách mạng, quyết liệt trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng. Nhờ đó, tình trạng tham nhũng, lãng phí từng bước được kiềm chế, có chiều hướng thuyên giảm. Trong xu thế đẩy mạnh xây dựng chính quyền kiến tạo, hành động, phục vụ người dân, doanh nghiệp, ngày càng xuất hiện nhiều người đứng đầu cấp ủy, chính quyền quyết liệt trong lãnh đạo, chỉ đạo cải tiến lề lối làm việc, cải cách hành chính, giảm bớt các thủ tục gây phiền hà, rút ngắn thời gian tiếp nhận và giải quyết các loại hồ sơ để nâng cao chất lượng phục vụ người dân, doanh nghiệp.
Điểm nổi bật là đội ngũ cán bộ, đảng viên, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền đã đề cao tinh thần trách nhiệm, giữ gìn phẩm chất, đạo đức, lối sống; gương mẫu đi đầu, tận tụy với công việc, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao”. Cùng với quán triệt, lãnh đạo, chỉ đạo triển khai thực hiện tốt Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 khóa XI, khóa XII về xây dựng, chỉnh đốn Đảng, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền đã nghiêm túc thực hiện và lãnh đạo, chỉ đạo cán bộ, đảng viên, nghiêm túc thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính trị “Về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, đưa việc học tập và làm theo Bác trở thành trách nhiệm thường xuyên của cả hệ thống chính trị và tạo sức lan tỏa ngày càng mạnh mẽ trong xã hội.
Tuy nhiên bên cạnh những chuyển biến tích cực, việc thực hiện vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền cũng còn một số hạn chế, yếu kém cần sớm được khắc phục:
Trong việc thực hiện trách nhiệm của người đứng đầu, thì việc cụ thể hóa, tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương, nghị quyết của Đảng chưa kịp thời, chưa sát thực tế; công tác lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện một số chủ trương, nghị quyết có nơi, có lúc chưa quyết liệt, còn yếu kém, chậm trễ nhưng chưa xác định rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân, nhất là người đứng đầu”. Một số nơi còn có tình trạng người đứng đầu cấp ủy, chính quyền không thực hiện đúng quyền hạn theo quy định... Một số người đứng đầu có biểu hiện lạm quyền, chuyên quyền, độc đoán, coi thường kỷ luật của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Khi xảy ra sai phạm, nhiều người không gương mẫu nhận và chịu trách nhiệm, đùn đẩy, đổ lỗi cho hoàn cảnh khách quan, cho cơ chế,… Một số nơi, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền chưa toàn tâm, toàn ý trong thực hiện trách nhiệm được giao; thiếu gắn bó với nhân dân; dung túng cho cán bộ, công chức dưới quyền làm điều sai trái; gây mất đoàn kết nội bộ.
Những hạn chế, khuyết điểm có liên quan đến trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền có nguyên nhân một phần là do “vẫn còn tình trạng nói không đi đôi với làm; không tuân thủ nguyên tắc của Đảng; quan liêu, tham nhũng, lãng phí, cá nhân chủ nghĩa, gây mất đoàn kết nội bộ, chưa nêu cao ý thức trách nhiệm trước Đảng, Nhà nước và Nhân dân. Thực hiện quy định về trách nhiệm nêu gương của cán bộ, đảng viên chưa trở thành nền nếp, hiệu quả chưa cao”.
Để phát huy tốt vai trò trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy, chính quyền trong việc lãnh đạo nhiệm vụ chính trị ở địa phương, cần tập trung làm tốt một số nhiệm vụ trọng tâm:
Một là, rèn luyện, nâng cao bản lĩnh chính trị cho đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền. Việc rèn luyện bản lĩnh chính trị phải được tiến hành đồng bộ thông qua việc thường xuyên bồi dưỡng phẩm chất, đạo đức, trình độ lý luận chính trị, trình độ chuyên môn, phương pháp làm việc, năng lực công tác,… gắn liền với việc tự giác tu dưỡng, rèn luyện bản lĩnh chính trị của mỗi người.
Hai là, đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, nhất là học tập, rèn luyện phong cách lãnh đạo, quản lý, chú trọng nêu gương về phẩm chất, lối sống, đạo đức cách mạng; tính khách quan, khoa học trong xử lý, giải quyết công việc; vừa có tầm nhìn xa vừa sâu sát thực tiễn; tôn trọng hiện thực khách quan, tránh bệnh chủ quan, duy ý chí; nói đi đôi với làm; biết tạo thời cơ và nắm bắt thời cơ để hành động và đưa ra những quyết định đúng đắn trong mọi tình huống, nhất là trong những tình huống phức tạp, khó khăn.
Ba là, xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm cá nhân của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền trong mối quan hệ với tập thể. Để thực hiện tốt yêu cầu này, cần quy định rõ mối quan hệ và thẩm quyền của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền trong mối quan hệ với tập thể cấp ủy, cơ quan. Cần phân định rõ những nhiệm vụ, quyền hạn nào thuộc về cấp ủy; những nhiệm vụ, quyền hạn nào thuộc về người đứng đầu cấp ủy, chính quyền để tránh trường hợp người đứng đầu ỷ lại tập thể, đổ lỗi cho tập thể khi không làm tròn trách nhiệm hoặc ngược lại.
Bốn là, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền phải quyết đoán, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đương đầu với khó khăn, thử thách, hành động vì lợi ích chung; phát huy tốt những tố chất của một thủ lĩnh chính trị để lãnh đạo nhằm đạt được những mục tiêu đã đề ra, hoàn thành tốt nhiệm vụ trước Đảng, trước nhân dân. Người đứng đầu có tính quyết đoán không phải là người độc đoán, cũng không phải là người quyết định vấn đề vì muốn đề cao vai trò cá nhân.
Năm là, người đứng đầu phải sâu sát cơ sở, nắm vững thực tiễn, kịp thời giúp cơ sở giải quyết các khó khăn và vấn đề nảy sinh trong thực tiễn là trách nhiệm, tác phong công tác cần phải có. Để có phong cách lãnh đạo sâu sát, người đứng đầu cấp ủy, chính quyền phải dành thời gian đi cơ sở, trực tiếp trao đổi, đối thoại với người dân; thường xuyên xem, nghe, đọc trên các phương tiện thông tin truyền thông, qua mạng xã hội, qua trao đổi ý kiến với cấp dưới, đồng chí, đồng nghiệp,… từ đó tránh được bệnh quan liêu, hạn chế tình trạng ra các quyết định, chủ trương thiếu tính thực tiễn, duy ý chí.
Thực tiễn đã chứng minh, “cán bộ nào, phong trào nấy”. Do đó, ở nơi nào người đứng đầu tiên phong, gương mẫu, nêu cao tinh thần trách nhiệm thì nơi đó nội bộ đoàn kết, tập thể vững mạnh, hoạt động nền nếp, hiệu quả, bảo đảm được kỷ cương, kỷ luật. Ở nơi nào người đứng đầu không gương mẫu, lợi dụng chức vụ, quyền hành để vun vén cá nhân thì cấp dưới sẽ thừa cơ làm bừa, làm ẩu, nội bộ mất đoàn kết. Bởi vậy, việc nêu gương cần phải là việc làm thường xuyên, liên tục, thể hiện bằng hành động, việc làm cụ thể, mới thực sự phát huy tác dụng, từ đó góp phần nâng cao năng lưc lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng./.